Wirtualna rzeczywistość (VR) stanowi jedno z najbardziej nowatorskich rozwiązań w szkolnictwie wyższym, zdobywając coraz większe grono zwolenników z upływem lat. Uczelnie stosują VR do organizowania zaawansowanych symulacji, urozmaicania badań naukowych i indywidualizowania procesu nauczania. Ta technologia nie tylko ożywia proces edukacyjny, ale przede wszystkim umożliwia zdobywanie niezbędnych umiejętności praktycznych. Co warto o tym wiedzieć

Zalety użycia VR w szkolnictwie wyższym

Realistyczne symulacje

VR pozwala studentom angażować się w symulacje oddające rzeczywistość, które wcześniej oferowano tylko w bardzo ograniczonym zakresie. Wirtualne otoczenie umożliwia eksperymentowanie w bezpiecznych warunkach, odwzorowując codzienne sytuacje w pełnej wierze.

Indywidualizacja treści edukacyjnych

Programy VR umożliwiają modyfikowanie materiałów dydaktycznych zgodnie z indywidualnymi potrzebami uczących się. Na przykład student medycyny ćwiczy konkretne procedury chirurgiczne, a student inżynierii projektuje konstrukcje w specjalnie przygotowanym wirtualnym laboratorium.

Interaktywność nauki

VR wyrasta z tradycyjnych metod edukacyjnych, wprowadzając interaktywne środowiska, które angażują zmysły oraz emocje uczących się. Uczestnicy biorą udział w dynamicznych zajęciach, które stwarzają możliwość aktywnego uczestnictwa w procesie kształcenia.

Przykłady zastosowań VR w edukacji wyższej

Medycyna i nauki o zdrowiu

W obszarze medycyny VR stanowi rewolucyjne narzędzie, które umożliwia studentom rozwijanie umiejętności praktycznych bez narażania pacjentów na ryzyko.

• Touch Surgery – zaawansowana platforma VR, w której użytkownik wciela się w chirurga, wykonując operacje laparoskopowe, kardiochirurgiczne i inne procedury w pełni symulowanym środowisku. System dostarcza szczegółowych informacji zwrotnych, pomagając doskonalić techniki operacyjne.
• Symulacje nagłych przypadków medycznych – aplikacje VR odtwarzają scenariusze nagłego zatrzymania krążenia, obrażeń po wypadku samochodowym oraz komplikacji porodowych. Studenci podejmują szybkie decyzje pod presją czasu.
• Anatomia w 3D – narzędzie AnatomyX pozwala dokładnie badać strukturę ludzkiego ciała w przestrzeni trójwymiarowej. Użytkownik dowolnie manipuluje mięśniami, kośćmi i układem krwionośnym, aby lepiej poznać ich działanie.

Inne przykłady obejmują:

• rehabilitację pacjentów po udarze poprzez symulacje ruchowe,
• trening komunikacji z pacjentami w realistycznych scenariuszach,
• analizę efektów działania leków na organizm przy użyciu modeli VR.

Inżynieria

VR umożliwia przyszłym inżynierom wizualizację i testowanie projektów.

• IrisVR – narzędzie umożliwia przeniesienie modeli z programów CAD (np. AutoCAD, Revit) do wirtualnej przestrzeni. Uczestnicy „wchodzą” do własnych projektów, badają ich układ, ergonomię i estetykę, a także wprowadzają zmiany na bieżąco.
• Testowanie konstrukcji – system pozwala symulować obciążenia budynków, badać odporność konstrukcji na trzęsienia ziemi oraz analizować przepływ powietrza w systemach wentylacyjnych.
• Modelowanie przestrzenne – narzędzie Arkio umożliwia projektowanie miejskich przestrzeni w VR, gdzie użytkownik modyfikuje wygląd i funkcjonalność budynków w wirtualnym krajobrazie.

Inne przykłady zastosowania obejmują:

• szkolenia związane z budową mostów lub maszyn w wirtualnych warunkach,
• analizę efektywności energetycznej budynków,
• tworzenie interaktywnych modeli w celu konsultacji z klientami.

Architektura

VR zmienia sposób projektowania wnętrz, umożliwiając realistyczną wizualizację koncepcji oraz interaktywne modyfikowanie przestrzeni.

• VR Sketch – warsztaty wirtualne wspierają rozwój młodych projektantów, umożliwiając eksperymentowanie z układami w realistycznym otoczeniu.
• Prezentacje dla klientów – narzędzia takie jak Enscape czy Twinmotion pozwalają projektantom przenieść się do zaprojektowanej przestrzeni. Uczestnicy badają układ mebli, drzwi wewnętrznych, kolorystykę ścian, oświetlenie oraz tekstury materiałów. Klienci łatwiej wyobrażają sobie ostateczny efekt, co usprawnia proces akceptacji projektów. Więcej informacji o projektowaniu poszczególnych pomieszczeń znajdziecie tutaj.
• Symulacja oświetlenia – technologia VR sprawdza, jak naturalne oraz sztuczne światło wpływa na przestrzeń w różnych porach dnia i roku.
• Integracja z BIM – VR łączy się z technologią BIM (Building Information Modeling), oferując rozbudowane analizy i planowanie wnętrz.
• Interaktywne konsultacje
• – narzędzia VR ułatwiają współpracę między projektantami, klientami i wykonawcami, zapewniając wszystkim uczestnikom lepsze zrozumienie projektu.

Nauki humanistyczne

VR przekształca sposób poznawania kultury, historii i sztuki – pozwala na głębsze doświadczenie przekazu.

• TimeLooper – aplikacja przenosi uczestników w czasy rewolucji francuskiej, średniowiecznej Europy oraz starożytnego Rzymu. Studenci obserwują codzienne życie, wydarzenia polityczne oraz wielkie bitwy w realistycznym otoczeniu.
• Zwiedzanie muzeów w VR – Google Arts & Culture VR oferuje możliwość wirtualnego zwiedzania muzeów oraz galerii rozsianych po całym świecie. Użytkownicy oglądają dzieła sztuki, które normalnie znajdują się w różnych zakątkach globu.
• Rekonstrukcja wydarzeń historycznych – aplikacje edukacyjne umożliwiają eksplorację wydarzeń, takich jak lądowanie na plażach Normandii podczas II wojny światowej czy marsz Martina Luthera Kinga w Waszyngtonie.

Inne zastosowania obejmują:

• analizę literatury poprzez odkrywanie wirtualnych światów inspirowanych słynnymi dziełami,
• warsztaty artystyczne, gdzie uczestnicy tworzą rzeźby lub malowidła w przestrzeni VR.

Nauka języków obcych

VR daje możliwość pełnego zanurzenia się w środowisku, gdzie język obcy funkcjonuje w codziennych sytuacjach.

• Mondly VR – aplikacja umożliwia prowadzenie dialogów z wirtualnymi postaciami w sytuacjach codziennych, takich jak rezerwacja hotelu, rozmowy w restauracji czy zakupy. Uczniowie zdobywają wiedzę o słownictwie oraz uczą się kontekstu kulturowego.
• AltspaceVR – platforma społecznościowa organizuje wirtualne spotkania językowe, gdzie uczestnicy z różnych krajów komunikują się w wybranym języku.
• Engage VR – narzędzie pozwala organizować zajęcia wirtualne, w trakcie których studenci ćwiczą język zarówno w grupach, jak i indywidualnie z lektorem.

Inne przykłady obejmują:

• symulowanie sytuacji awaryjnych, na przykład rozmowy z lekarzem w obcym kraju,
• naukę specjalistycznego języka dla przyszłych prawników czy lekarzy.

Astronomia i nauki przyrodnicze

VR otwiera drzwi do eksploracji zjawisk i miejsc, które w rzeczywistości pozostają poza zasięgiem.

• Universe Sandbox – program umożliwia symulację ruchu planet, badanie galaktyk oraz analizę zjawisk, takich jak czarne dziury czy kolizje asteroid. Studenci odkrywają mechanizmy rządzące wszechświatem.
• Tilt Brush – pierwotnie przeznaczony do tworzenia dzieł sztuki, program ten wykorzystują także badacze przyrodniczych do wizualizacji abstrakcyjnych koncepcji, na przykład fal elektromagnetycznych lub struktury atomów.
• The Body VR – aplikacja pozwala użytkownikom wejść do wnętrza ludzkiego ciała, co umożliwia zrozumienie działania układu krążenia, procesów komórkowych oraz funkcjonowania układu nerwowego.

Inne przykłady obejmują:

• symulację zmian klimatycznych i badanie ich wpływu na ekosystemy,
• eksplorację oceanów oraz dna morskiego,
• prowadzenie eksperymentów chemicznych i fizycznych w wirtualnych laboratoriach.

Popularne programy edukacyjne VR

ClassVR
Platforma dostępna w wielu dziedzinach nauki pozwala nauczycielom dostosować materiały do przedmiotu zajęć. Studenci na przykład przenoszą się do Egiptu, aby zwiedzać piramidy, lub analizują mechanizmy działania turbin wiatrowych.

Engage VR
Narzędzie umożliwia organizowanie interaktywnych wykładów, seminariów i warsztatów w wirtualnej przestrzeni. Uczestnicy aktywnie biorą udział, manipulując obiektami i uczestnicząc w żywych zajęciach.

Google Expeditions
Aplikacja przenosi uczniów oraz studentów do różnych zakątków świata, między innymi do dżungli Amazonii lub wnętrza wulkanu, oferując niezwykle szczegółowe obrazy i opisy.

zSpace
Platforma VR oferuje realistyczne symulacje w naukach przyrodniczych – biologii, fizyki i chemii. Uczestnicy badają strukturę DNA lub przeprowadzają eksperymenty chemiczne w bezpiecznym wirtualnym środowisku.

Inicjatywy wspierające rozwój VR na uczelniach

• „VR First”
  Program międzynarodowy, który wspiera tworzenie laboratoriów VR na uniwersytetach. Inicjatywa ta daje studentom oraz badaczom dostęp do nowoczesnych narzędzi VR, które wspierają rozwój umiejętności praktycznych.
• „Laboratoria Przyszłości”
  Polski projekt mający na celu wprowadzenie nowoczesnych technologii do szkół oraz uczelni. Instytucje otrzymują dofinansowanie na zakup sprzętu VR, co umożliwia wdrażanie interaktywnych metod nauczania.

Wyzwania przy wdrażaniu VR

Wysokie koszty sprzętu oraz oprogramowania

Zakup gogli VR i dostosowanie infrastruktury uczelni wymaga znacznych nakładów finansowych. Instytucje muszą inwestować duże środki, aby umożliwić uczącym się korzystanie z tej technologii.

Problemy techniczne

Choroba symulatorowa czy trudności wynikające z niekompatybilności różnych platform mogą utrudniać pełne wykorzystanie potencjału VR. Uczestnicy doświadczają czasami przeróżnych, trudnych do przewidzenia problemów, które spowalniają proces nauczania.

Brak wyszkolonej kadry

Wykładowcy i nauczyciele potrzebują dodatkowych szkoleń, aby skutecznie korzystać z możliwości, jakie daje VR. Instytucje organizują warsztaty i kursy, aby przygotować kadrę pedagogiczną do nowych metod dydaktycznych.

Podsumowanie

Wirtualna rzeczywistość otwiera przed szkolnictwem w yższym ogromne perspektywy. Studenci rozwijają umiejętności praktyczne, eksperymentują w bezpiecznych środowiskach i zgłębiają zagadnienia, które wcześniej pozostawały poza zasięgiem. Pomimo wyzwań związanych z wdrażaniem tej technologii, szybki rozwój VR sprawia, że jego rola w nowoczesnym nauczaniu stale rośnie. Dzięki VR uczelnie otwierają nowe horyzonty, a uczący się mają szansę na pełniejsze i bardziej angażujące doświadczenia edukacyjne.

---

wróć